Wyspa Saona zachwyca turystów krystalicznie czystą wodą, piaszczystymi plażami i dziewiczymi krajobrazami. Ale to coś więcej niż tropikalny raj – jej historia sięga czasów Krzysztofa Kolumba i kultury Taíno, której ślady do dziś odkrywane są na wyspie. Od rolniczej potęgi manioku, przez czasy kolonialne, aż po współczesne znaczenie jako część Parku Narodowego Cotubanamá, wyspa jest symbolem bogatej historii i kultury Dominikany, a także magnesem dla odwiedzających z całego świata.
Początki wyspy Saona i geneza jej nazwy
Wyspa Saona, obecnie jedno z najpopularniejszych miejsc turystycznych w Dominikanie, została odkryta w maju 1494 roku podczas drugiej wyprawy Krzysztofa Kolumba do Nowego Świata. Nazwa „Saona” wywodzi się od włoskiego miasta Savona, a jej historia związana jest z bliskim przyjacielem Kolumba, Michele de Cuneo. Pochodzący z Savony de Cuneo stał się inspiracją dla pierwotnej nazwy wyspy – „Bella Savonesa” lub „Savona”. Z czasem nazwa przekształciła się w obecną „Saona”, będącą pamiątką włoskich korzeni kolonizatorów na tych terenach.
Znaczenie Saony w czasach kolonialnych
W czasach kolonialnych wyspa Saona pełniła istotną rolę. Była jednym z miejsc, gdzie koncentrowały się uprawy popularnych wówczas roślin, m.in. manioku, który był podstawowym produktem spożywczym dla rdzennych mieszkańców Karaibów, Indian Taíno. Maniok, znany też jako yuca, był niezwykle istotny w diecie Taíno i kontynuował swoją popularność także po przybyciu Europejczyków.
Saona była częścią systemu kolonialnego Hiszpanii na Karaibach, jednakże nie zasiedlono jej intensywnie. Była wykorzystywana głównie jako źródło zasobów naturalnych oraz miejsce odpoczynku dla podróżników przemierzających te rejony. W późniejszych latach na wyspie pojawiła się mała społeczność, która do dziś utrzymuje się głównie z rybołówstwa i usług turystycznych.
Dziedzictwo Taíno i wpływ kultury rdzennych mieszkańców
Przed przybyciem Hiszpanów wyspa Saona była zamieszkana przez Indian Taíno, którzy byli pierwotnymi mieszkańcami Karaibów. Taíno byli społeczeństwem agrarnym, uprawiającym maniok oraz różne odmiany warzyw i owoców, takie jak bataty, kukurydza czy ananas. Maniok, który przetrwał jako popularny produkt spożywczy, jest dowodem na wpływ ich kultury na dzisiejszą dietę mieszkańców Dominikany.
Rdzenni mieszkańcy wierzyli w duchy zwane „zemíes”, a ślady ich obecności, jak artefakty i naczynia gliniane, odnajdywane są na wyspie do dziś. Dla kultury Taíno wyspa była miejscem szczególnym, ze względu na bogactwo naturalne, które zapewniało im pożywienie i surowce.
Park Narodowy Cotubanamá – ochrona unikalnych zasobów przyrodniczych
Od 1975 roku Saona wchodzi w skład Parku Narodowego Cotubanamá (wcześniej znanego jako Wschodni Park Narodowy). To jedno z najważniejszych miejsc chronionych w Dominikanie, słynące z unikalnej fauny i flory oraz turkusowych wód i malowniczych plaż. Park zajmuje łącznie 791 km², z czego sama wyspa Saona to około 110 km². Jest to dom dla ponad 500 gatunków roślin oraz 112 gatunków ptaków, w tym pelikanów brunatnych, fregat i mew.
Lasy mangrowe, które również występują na wyspie, odgrywają istotną rolę w stabilizacji ekosystemu, zapewniając schronienie dla ryb i małych organizmów wodnych, a także chroniąc linie brzegowe przed erozją. W wodach otaczających wyspę żyją też trzy gatunki żółwi morskich – Tortuga Carey, Tortuga Verde i Tortuga Tinglar – oraz delfiny i manaty karaibskie, które dodają wyspie uroku i czynią ją rajem dla miłośników przyrody.
Życie podwodne Saony
Wyspa Saona i jej okolice są popularne wśród nurków i snorkelistów z całego świata, ze względu na różnorodność podwodnych ekosystemów i spokojne wody. Rafy koralowe wokół Saony stanowią dom dla niezliczonych gatunków ryb, koralowców, mięczaków oraz większych zwierząt morskich. Można tu spotkać ośmiornice, langusty, a także różnorodne gatunki ryb tropikalnych, które przyciągają amatorów fotografii podwodnej.
Łagodny charakter wód przyciąga zarówno początkujących nurków, którzy dopiero uczą się eksplorować podwodne głębiny, jak i bardziej zaawansowanych pasjonatów tego sportu. Dla każdego, kto chce zobaczyć piękno życia morskiego Karaibów, Saona jest doskonałym wyborem.
Turystyka na Saonie – popularność wyspy wśród turystów
Wyspa Saona przyciąga codziennie około 2.500 turystów, a w sezonie liczba ta może wzrosnąć nawet do 5.000 osób dziennie. Wycieczka na Saonę jest jedną z najczęściej wybieranych atrakcji przez turystów odwiedzających Dominikanę. Przewożeni łodziami motorowymi i katamaranami, odwiedzający mogą cieszyć się pięknem plaż, krystalicznie czystą wodą oraz egzotyczną fauną i florą.
Na Saonie znajdują się również piękne plaże, takie jak Playa Catuano, Playa Abanico, Playa El Toro oraz Canto de la Playa, które zachwycają białym piaskiem i rozległymi, turkusowymi zatokami. Każda z plaż posiada unikalny charakter, który przyciąga zarówno miłośników natury, jak i amatorów leniwego odpoczynku w karaibskim słońcu.
Współczesne znaczenie Saony dla Dominikany
Dzisiaj wyspa Saona jest symbolem naturalnego piękna Dominikany i jednym z jej najważniejszych miejsc turystycznych. Saona generuje znaczne dochody z turystyki, co przyczynia się do rozwoju lokalnych społeczności oraz wsparcia programów ochrony przyrody. Jedyną osadą na wyspie jest Mano Juan, gdzie zamieszkuje około 300 osób. Mieszkańcy żyją głównie z rybołówstwa oraz obsługi ruchu turystycznego, dbając o to, by Saona pozostała miejscem czystym i przyjaznym dla przyrody.
W Mano Juan funkcjonuje mała elektrownia zasilana panelami słonecznymi, które zostały sfinansowane jako darowizna od miasta Savona we Włoszech. Saona jest więc nie tylko reliktem historii kolonialnej i dziedzictwa Taíno, ale również miejscem, które symbolizuje współpracę międzynarodową i wsparcie ekologiczne.
Saona na srebrnym ekranie – wyspa w filmach i telewizji
Ze względu na spektakularne widoki i egzotyczne krajobrazy, Saona stała się także planem filmowym dla wielu produkcji. Kręcono tutaj sceny do takich filmów jak „Błękitna Laguna” oraz „Piraci z Karaibów”. Egzotyczna sceneria Saony pojawia się również w reklamach i programach rozrywkowych, takich jak „Survivor” czy „Exatlón”. Te produkcje przyczyniają się do popularyzacji wyspy, przyciągając rzesze turystów, którzy pragną zobaczyć na własne oczy te same miejsca, co ich ulubieni bohaterowie.
Podsumowanie
Saona to nie tylko popularna atrakcja turystyczna, ale również miejsce o głębokim znaczeniu historycznym i kulturowym. Z czasów kolonialnych pozostała jako świadek dawnych podróży i wpływów europejskich, a dzięki ochronie przyrodniczej w ramach Parku Narodowego Cotubanamá zachowała unikalną faunę i florę. Dziś wyspa łączy w sobie historię, naturę i rozwijającą się turystykę, przyciągając setki tysięcy osób rocznie i pozostając jednym z symboli dominikańskiego piękna i dziedzictwa.
Jeśli chcesz doświadczyć tego miejsca na własnej skórze, sprawdź naszą wycieczkę na wyspę Saona.
Krzysztof Oller i Andrzej Włodarski
